لحیم کاری مهمترین عملی است که هر فرد باید در الکترونیک به آن مسلط بوده و تنها این کار است که قطعات الکترونیکی روی یک فیبر را معنی دار کرده و به هم مرتبط میسازد.
هویه
هویه دارای یک نوک فلزی بوده که به شدت داغ میشود. و به دمای حدوداً 800 درجه فارنهایت (426 درجه سانتیگراد) میرسد . البته در یک هویه خوب٬ خودتان میتوانید دما را تنظیم کنید. کار هویه این است که گرما را به چیزهایی نظیر سیم٬ پایه ترانزیستور و پدهای روی مدار چاپی (PCB) منتقل کند. وقتی منطقه مورد نظر به اندازه کافی گرم شد٬ لحیم روی آن قرار میگیرد. اگر قصد دارید لحیمکاری را ادامه بدهید٬ بهتر است که به جای یک هویه ارزانقیمت 15 خوب خریداری کنید. به این ترتیب٬ وسیلهای که میخرید برایتان ماندگار میشود و میتوانید در کارهای مختلف از آن استفاده کنید. علاوه بر این٬ میتوانید روی دمای هویه هم کنترل داشته باشید.
نکته : از هویههای اسلحه مانندی در تعمیر کابلهای ضخیم استفاده کنید و هیچگاه آنها را روی مدار چاپی به کار نبرید. چون نوکشان دارای ولتاژ زیادی است که میتواند به قطعات الکترونیکی حساس آسیب وارد کند.
سیم لحیم
سیم لحیم یک سیم نازک و آلیاژی از دو فلز سرب و قلع میباشد و به شکل یک سیم مفتولی و با قطرهای مختلف که معمولا دور یک قرقره پیچیده شده در بازار موجود میباشد . وظیفه سیم لحیم متصل کردن اجزای مختلف به یکدیگر است.سیم لحیم از نظر قطر یا ضخامت آن میتواند نازک و یا ضخیم باشد که نوع ضخیم آن در کارهای صنعتی و ورقکاری استفاده شده و از نوع نازک آن در الکترونیک استفاده شده که معمولا یک تا 5/1 میلی متر قطر دارد . در داخل سیم لحیم مغزی از روغن لحیم وجود دارد که باعث بهتر شدن لحیم کاری میشود . مغزی باعث پاک شدن اکسایش موجود شده و سطح درگیر در فرآیند ذوب را تمیز میکندسیم لحیم هر چقدر قلع بیشتری داشته باشد جنس آن مرغوبتر است و درصد قلع معمولا در حدود 60 درصد و سرب حدود 40 درصد میباشد . لحیمهای بدون سرب هم وجود دارد٬ اما این لحیمها برای ذوب شدن به دمای بالاتری نیاز داشته و میزان «خیسی» آنها کمتر است. این موضوع بدان معنا است که برای کار کردن با آنها نیاز به هویه بهتری دارید و همچنین کندن آنها نیز کار سختتری است. لحیمهای بدون سرب برای محیط زیست بهتر هستند و مزایای دیگری نیز دارند و تقریبا به همان شیوه لحیمهای معمولی کار میکنند.هویه با گرم کردن سیم لحیم و ذوب کردن آن بر روی فیبر اتصال بین خطوط کیت را برقرار میسازد.
روغن لحیم
روغن لحیم نوعی گریس است که میتواند اثرات اکسیدی روی نوک هویه و فیبر را از بین ببرد . ولی معمولا بخار حاصل از برخورد نوک هویه به آن سمی میباشد. روغن لحیم امروزه کاریرد کمتری دارد و در پاک کردن چربیها و کثیفی های روی فیبر مسی مورد استفاده قرار میگیرد .
برای جلوگیری از خطرات سوزاندن سیم ، فرش ، دست و … توسط هویه معمولا از وسیله ای به نام پایه هویه استفاده میشود . این وسیله دارای سی پیچ مسی برای قرار دادن هویه و معمولا دارای اسفنجی نسوز برای تمیز کردن نوک هویه که باید قبل از استفا ده از اسفنج آن را با آب خیس کرد .
توجه :
در هنگام لحیم کاری هویه نباید زیاد از حد در برق باشد و باید هر 40 دقیقه یا نیم ساعت به آن استراحت داد.
بسیار مهم است که محیط کارتان دارای تهویه مناسب باشد زیرا بخار ناشی از کولوفان٬ در صورت استشمام٬ به ریهها آسیب میرساند.
بهتر است که از دستکش استفاده کنید. سیم لحیم ممکن است حاوی سرب باشد. بنابراین٬ پس از لحیمکاری دستهای خود را با دقت بشویید.
هویه به دمای بسیار بالایی میرسد.خود لحیم هم یک فلز گداخته است. حتماً عینک ایمنی بر چشم گذاشته و مراقب لباسهای گشاد و موهای خود و انگشتانتان باشید.
آموزش لحیم کاری
ابتدا هویه را گرم بر روی پایه هویه قرار میدهیم تا گرم شود و قبل از این کار با سمباده زایعات نوک هویه را پاک میکنیم .
فیبر الکترونیکی را هم با سمباده و یا شستن با مایع ظرفشویی و خشک کردن آن پاک کرده و روی میز لحیم کاری و یا در جای مناسبی محکم میکینیم.
هر گروه از قطعه ها را در یک جا جمع میکنیم و به ترتیب هر گروه را لحیم میکنیم . توجه داشته باشید که قبل لحیم کردن هر قطعه را طبق نقشه در جای مناسب آن قرار دهیم.باید هر قطعه را به طور کامل لحیم کرد تا سراغ قطعه دیگر برویم.
یک قطعه را برداشته و پایه های آنرا با دست یا دم پهن صاف میکنیم . و بعد پایه های آنرا به طور صحیح در سوراخ ها قرار میدهیم وپایه آن را در پشت فیبر با یک سیم چین یا ناخن گیر می بریم به طوری که مقداری خیلی کوتاهی از آن حدود 1 یا 2 میلی متر باقی بماند و بعد همان پایه ها را بااستفاده از دست یا وسیله ای مانند پیچ گوشتی خم میکنیم و باید توجه داشت که قطعه بر روی فیبر به طور محکم قرار داشته باشد .بعدهویه را در محل پایه قرار داده و سیم لحیم را به نوک آن می رسانیم .
توجه داشته باشیم که نباید سیم لحیم را زیاد مصرف کنیم و هر چه آن را کمتر و ظریف تر بکار ببریم ،لحیم کاری ما بهتر خواهد بود . و نکته ی مهم دیگر این است که نباید در این عمل هویه را به مدت طولانی در محل پایه ها قرار داد و این کار باید بین 2 تا 6 ثانیه باشد و باید در مورد قطعات حساسی مثل آی سی ،ترانزیستور ،دیود و …این زمان را کمتر کرد .
بعد از ذوب کردن سیم لحیم در محل پایه باید با هویه سیم لحیم را در تمام قسمت آن پایه به طور کامل پخش کرد و این مرحله را باید در حین همان 2 تا 6 ثانیه انجام داد .صبر کنید که سیم لحیم ذوب شده در محل به طور کامل سفت شود .تمام قطعات و پایه ها را به همین صورت لحیم میکنیم
بعد از لحیم کاری با یک سنباده نرم میتوانیم کاملا اکسیدها و چربیها را از روی آن پاک کنیم .
– بعد از پایان کار نوک هویه را با ذوب کردن مقدار کمی روغن لحیم تمیز کرده و پس از خنک شدن آن با یک سنباده اکسیدها را از نوک آن پاک میکنیم .
تمیز کردن نوک هویه
هویه باید از هر لحیمی پاک باشد تا بتواند گرما را به خوبی هدایت کند. هویه پس از اینکه در معرض هوا قرار میگیرد٬ اکسیده شده و تبدیل به عایق گرما میشود. کثیف بودن نوک باعث میشود که مجبور شوید هویه را برای مدت طولانیتری نگه دارید و این مسئله ممکن است باعث آسیب رسیدن به مدار چاپی شود. یک اسفنج مرطوب بردارید و وقتی هویه به طور کامل داغ شد٬ نوک آن را به آرامی روی اسفنج بکشید تا لحیمهای قدیمی از رویش برداشته شوند. نوک هویه باید تمیز و درخشان باشد . پس از پایان کار نیز نوک هویه را تمیز کنید. این عمل باعث افزایش عمر دستگاه شما میشود.