مدار بالا یک کلید نوری است به طوری که با تنظیم پتانسیومتر آن، زمانی که نور از حد مشخصی کاهش یافت، مدار عمل کرده و رله را روشن می کند. در صورتی که مصرف کننده ای به خروجی N.O رله متصل باشد، با روشن شدن رله روشن می شود. به عنوان مثال می توانید هر نوع لامپی را به رله وصل کنید و با تاریک شدن هوا، لامپ روشن می گردد. با روشن شدن هوا به طور اتوماتیک مجددا خاموش می شود.
در صورتی که بخواهید مدار به صورت برعکس عمل کند، می توانید از خروجی N.C رله استفاده کنید. در این صورت با کاهش نور تا حد معین دستگاه روشن و بعد از آن دستگاه متصل به رله خاموش می شود.
شرح عملکرد مدار
با تابش نور به فتوسل (LDR) مقاومت آن کاهش می یابد در نتیجه افت ولتاژ بر روی آن با توجه به تقسیم ولتاژ بین پتانسیومتر و مقاومت 100K کاهش می یابد. در صورتی که ولتاژ فتوسل کمتر از 0.6 ولت باشد ترانزیستور خاموش می ماند و بنابراین رله نیز خاموش خواهد ماند. با کاهش نور، مقاومت فتوسل زیاد می شود و افت ولتاژ بر روی آن به بیشتر از 0.6 ولت می رسد. در این صورت ترانزستور روشن شده و بوبین رله را فعال می کند. از یک دیود جهت محافظت از ترانزستور در برابر ولتاژ برگشتی بوبین رله استفاده شده است. به جای ترانزستور 2n3904 می توانید از انواع دیگر ترانزستور npn مثل 2n2222 و… استفاده کنید.
تنظیم و راه اندازی مدار
برای تنظیم پتانسیومتر، زمانی که سطح نور دریافتی فتوسل به حدی رسید که می خواهید در آن سطح نور مدار فعال شود، پتانسیومتر را بچرخانید تا صدای روشن شدن رله را بشنوید. خازن 1uF کمک می کند که ولتاژ بیس ترانزستور پایدار شود و مدار در ناحیه مرزی نور دچار نوسان نشود. مقدار این خازن را در صورت نیاز می توانید کمی بیشتر کنید.
