کولیس یا قطرسنج یک وسیله اندازه گیری طول می باشد که دقت اندازه گیری آن از خط کش معمولی بیشتر است. میزان دقت کولیس به چگونگی درجه بندی ورنیه آن بستگی دارد. تمامی کولیس ها از یک خط کش ثابت معمولی (که بر حسب سانتی متر و میلی متر درجه بندی شده) و یک قسمت متحرک به نام ورنیه تشکیل می شود. یک وسیله اندازه گیری طول می باشد که دقت اندازه گیری آن از خط کش معمولی بیشتر است. میزان دقت کولیس به چگونگی درجه بندی ورنیه آن بستگی دارد. تمامی کولیس ها از یک خط کش ثابت معمولی (که بر حسب سانتی متر و میلی متر درجه بندی شده) و یک قسمت متحرک به نام ورنیه تشکیل می شود. برای این منظور کولیس را بین دو نقطه مطلوب قرار می دهیم و دو نقطه به وسیله ی دو فک مشخص می شود. این وسیله کاربردهای بسیار وسیعی همچون در مهندسی مکانیک، فلزکاری، پزشکی و…..دارد.
در زمان سلسله هان (۲۰۲قبل از میلاد تا ۲۲۰ بعد از میلاد) چینی ها از کولیس های کشویی که آن ها را از برنز ساخته و روز ، ماه و سال ( بر اساس تاریخ و سال چینی ) تولید آن را بر رویش حک می کردند ، استفاده می نمودند. کولیس ورنیه های جدید که تا هزارم اینچ را قرائت می کنند ، توسط فردی آمریکایی به نام جوزف.ر.براون (Joseph R. Brown) در سال ۱۸۵۱ اختراع شده اند.کمانی و به نام Brown and Sharpe برا ی تولید وسایل با دقت زیاد در ایالات متحده افتتاح شد.این وسیله اولین ابزار برای اندازه گیری دقیق بود که می توانست با قیمت ماشین آلات معمولی به فروش رود.
کولیس ها می توانند طول را به 3 روش اندازه گیری نمایند که هر یک از این روش ها کار برد خاصی دارند .
اندازه گیری به وسیله دهانه بزرگ کولیس
از دهانه بزرگ کولیس جهت اندازه گیری ضخامت و قطر خارجی اجسام استفاده می شود.
اندازه گیری به وسیله دهانه کوچک کولیس
دهانه کوچک کولیس برای اندازه گیری دهانه داخلی حفره ها، قطر داخلی لوله ها، عرض شیار ها و… استفاده می شود.
اندازه گیری به وسیله عمق سنج کولیس
از عمق سنج جهت اندازه گیری عمق حفره ها و سوراخ ها استفاده می شود.
با حرکت دادن ورنیه، دهانه بزرگ، دهانه کوچک و عمق سنج به یک میزان جابه جا می شوند.
کولیس ها معمولاً دارای پیچ یا شاسی ای می باشند که دهانه کولیس را ثابت نگه می دارد. این شاسی برای مواردی که امکان تکان خوردن ورنیه و ایجاد خطا در اندازه گیری وجود دارد، استفاده می شود.
